Milliyet.com.tr/ÖZEL Hazine ve Maliye Bakanlığı yeni süreçte vergi kayıp kaçağına göz açtırmıyor. Vergi kaçağının en ağır olduğu dallardan biri de konut bölümü. Geçtiğimiz periyotlarda Bakanlık bilhassa kira gelir beyanlarını sıkı takibe alırken, kira geliri olup bunu beyan etmeyenlere yönelik yazılar göndermiş, mükellefleri vergi dairelerinde izaha çağırmıştı.

KONUT SATIŞLARI MERCEK ALTINDA!

Kira gelirinin yanı sıra konut satışları da incelemeye alındı. Bu kapsamda satış sırasında konutun bedelini düşük gösterip, düşük tapu harcı ödeyen şahıslar incelemeye alındı. Bu kapsamda bireylere Gelir Yönetimi Başkanlığı’nca yazılar gönderildi.

‘YAPAY ZEKA ÜZERİNDEN ÇALIŞMA YAPILIYORDU’

Sürece dair ayrıntıları milliyet.com.tr’ye açıklayan Gayrimenkul Uzmanı Mustafa Hakan Özelmacıklı şu sözleri kullandı: “Gelir Yönetimi Başkanlığı tarafından muhakkak bir müddettir yapay zeka üzerinden gayrimenkul paha tespitine yönelik çalışma yapılıyordu.

‘MEVA SİSTEMİ ÜZERİNDEN İNCELENİYOR’

Mekânsal Data Tahlili (MEVA) Sistemi üzerinden Gelir Yönetimi Başkanlığı, bilgi teknolojilerinden faydalanarak taşınmazlarla ilgili vergisel yükümlülüklerin izlenmesiyle ilgili son periyotta kıymetli adımlar attı. Kiralarla ilgili çalışmalar olduğu üzere son periyotta gayrimenkul satışlarının da incelendiğini söyleyebiliriz.

Sistem üzerinden taşınmaz satışı sırasında taşınmazın belediyede gözüken rayiç kıymeti, mevcut bölgedeki emsal pahalar (İnternetteki ilan fiyatları), gayrimenkul değerleme raporları sistemi üzerinden alınan kaynaklardaki datalar kullanılarak beyan edilen tapu harcı matrahının düşük olup olmadığı inceleniyor.

‘MÜKELLEFLERE YAZILAR GÖNDERİLİYOR’

Bu incelemeler sonrasında mükelleflere birtakım yazılar gönderiliyor. Taşınmazın adresi, satışta beyan edilen tapu harcı matrahı, gösterilen satış bedelinin piyasa koşullarına nazaran düşük olduğunu içeren yazılar gönderiliyor.

BİR CEZAİ SÜREÇ UYGULANIYOR MU?

Burada direkt bir ceza yok. 15 gün içerisinde bununla ilgili bir kaçınmanın bertaraf edilmesi tavsiye edilerek pişmanlıkta bulunulmasına ait örnekler gönderiliyor. Beyan farklarının ödenmesi talep ediliyor.

Ülkemizde gayrimenkul satışlarında alt kıymet olarak kabul edilen emlak vergi bedelinin çeşitli bölgelerde piyasa şartlarının altında kaldığını, bu çerçevede satışlarda ekseriyetle daha düşük meblağların beyan edildiği malum.

‘DEĞER BARIŞINA MUHTAÇLIK VAR’

Ülkemizde yanlışsız beyan sistemine geçilebilmesi ismine bir kıymet barışına muhtaçlık duyuluyor. Paha barışı çerçevesinde beklenen, kıymet artış çıkarına ait yararın bu düzenlemeler kapsamında belli bir müddet ile ya da yapılan birinci satışlar çerçevesinde bir muafiyet getirilmesi tarafında.

Buna ait süreç gayrimenkullerin daha birinci satışlarında müteahhitlerin gösterdiği satış bedelleri ile düşük gözükmeye başlıyor. Bu süreç gayrimenkulün ömür evresi boyunca devam ediyor. Müteahhitlerin düşük gösterdiği bedeller daha sonra ikinci el satışlarda bile düşük bırakılmak zorunda kalıyor. Düzenlemeler yapıldığı taktirde çok daha tesirli ve verimli bir kıymet haritası oluşması sağlanabilir.

‘TAPU HARÇLARI DÜŞÜRÜLMELİ’

Gelir Yönetimi Başkanlığı’nın en değerli maksadı direkt vergi gelirlerini artırmak. Kiracı bağlarında takibi ağır formda yapmışlardı. Bu tıp düzenlemelerle Gelir Yönetimi Başkanlığı vergi gelirlerini artırma gayesini, tapu harçları tarafında da sağlamaya çalışıyor. Bedel barışı geldiği vakit tapu harçlarında da bir düzenlemeye gidilmeli, tapu harçları daha makul düzeylere düşürülmelidir.

‘VATANDAŞ GERÇEK BEDELİ BEYAN ETMELİ’

Vatandaşların bu periyot içerisinde yapmaları gereken şeyler var. Sistem öncelikle İstanbul, Ankara, Bursa, İzmir üzere pilot vilayetlerde başladı. Son periyotta farklı vilayetlere de kaymaya başladı diyebiliriz. Mümkün olduğu kadar vatandaşların bu hususta gerçek pahaları beyan ederek beyanname vermelerini tavsiye ediyoruz.

İncelemeler kişi bazlı değil, yapay zeka sistemleri üzerinden otomatik olarak işletiliyor yazılar direkt gönderiliyor. Mükelleflerin pişmanlık kapsamında sağlayacakları takviyeler gözetilmelidir.

ÖDEMELER NEREYE YAPILIYOR?

Tespit yapılan taraflar nitekim düşük beyan varsa buna ait 15 gün içinde matrah farkını vergi dairelerine, dijital vergi dairesine müracaat ederek tapu harçlarındaki eksik kısımları ödeyebilir.

TAPU HARCI ÖDEMELERİ NE KADAR OLUYOR?

Tapu süreçlerinde beyan edilen zaman bedeli üzerinden bir tapu harcı var. Bu tapu harcı alıcı ve satıcıdan başka farklı yüzde 2 olarak alınıyor. Devre husus taşınmazın beyan edilen zaman bedeli şayet emlak vergisi kıymetinden az ise tapu harcı da emlak vergisi kıymeti üzerinden hesaplanıyor. Burada şayet düşük beyan kelam konusu olursa, Gelir Yönetimi Başkanlığı’ndan bir tespit yapılırsa bu ayrıyeten tahsil ediliyor.”